Salgın periyodunda, umuma açık işyerlerinin çalışma saatlerine ait kıymetli karar

İlk derece: Daima kapatma yapılabilir

Tüm dünyada tesiri görülen Covid-19 salgınının toplum sıhhati ve kamu nizamı açısından oluşturduğu riski yönetebilmek, toplumsal izolasyonu sağlamak, inançlı arayı müdafaa ve yayılım suratını denetim altında tutma maksadıyla ilçede faaliyet gösteren alkollü restoran, kafe, kıraathane, kahvehane, çay bahçesi, dernek lokali vb. işletmelerin alınan önlemlere gereğince riayet etmediklerinde hastalığın yayılım suratını artırarak toplum sıhhatini riske atması hasebiyle; genel sıhhatin korunabilmesi ve salgınla uğraşta alınan önlemlerin faal bir biçimde uygulanmasını sağlamak emeliyle, ilgili mevzuat kararları ve ilçe hıfzıssıhha şura kararı doğrultusunda tesis edilen dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmamaktadır.

Danıştay: İdari takdir yetkisi kamu faydasına uygun olmalıdır

Davacı tarafından bar olarak işletilen iş yerinin çalışma saatlerine ait Belediye Encümen kararının desteğinin Beylikdüzü Kaymakamlığı İlçe Hıfzısıhha Konseyi’nin 29/09/2020 tarihli kararı olduğu, kelam konusu kararın; Covid-19 salgınının yayılım suratının en yüksek olduğu ve denetim edilemediği periyotta, salgının toplum sıhhati ve kamu tertibini açısından oluşturduğu riski yönetme, toplumsal izolasyonu temin, inançlı arayı muhafaza ve yayılım suratını denetim altında tutmak gayesiyle alındığı dikkate alındığında, kelam konusu devir için alınan karar her ne kadar mevzuata uygun ise de, kelam konusu düzenleme Covid-19 salgını müddeti ile hudutlu olması gerekirken anılan düzenlemenin süreksiz nitelikte olmaması, belediye sonları içinde bulunan umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerinin süreklilik arz edecek halde düzenlenmesinin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği sonucuna varıldığından, tesis edilen dava konusu encümen kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

T.C.
DANIŞTAY
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Temel No: 2023/12829
Karar No: 2024/1632

İSTEMİN KONUSU:
İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 31/01/2023 tarih ve E:2023/144, K:2023/136 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem:
İstanbul ili, Beylikdüzü ilçesi, . Mahallesi, . Caddesi, . AVM . Blok No: . adresinde alkollü restaurant ana faaliyet alanında birebir unvanlı işyerinde faaliyet gösteren davacı şirket tarafından, alkollü lokanta olarak faaliyet gösteren iş yerlerinin kapanış saatlerinin ilçe genelinde 01.00 olarak yine düzenlenmesine ait 13/10/2020 tarih ve 430 sayılı Beylikdüzü Belediyesi Encümen kararının iptali istenilmiştir.
Birinci Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İstanbul 2. Yönetim Mahkemesince verilen 30/09/2022 tarih ve E:2021/1932, K:2022/1666 sayılı kararda; tüm dünyada tesiri görülen Covid-19 salgınının toplum sıhhati ve kamu tertibi açısından oluşturduğu riski yönetebilmek, toplumsal izolasyonu sağlamak, inançlı arayı muhafaza ve yayılım suratını denetim altında tutma hedefiyle ilçede faaliyet gösteren alkollü restoran, kafe, kıraathane, kahvehane, çay bahçesi, dernek lokali vb. işletmelerin alınan önlemlere gereğince riayet etmediklerinde hastalığın yayılım suratını artırarak toplum sıhhatini riske atması hasebiyle; genel sıhhatin korunabilmesi ve salgınla uğraşta alınan önlemlerin aktif bir biçimde uygulanmasını sağlamak maksadıyla, ilgili mevzuat kararları ve ilçe hıfzıssıhha konsey kararı doğrultusunda tesis edilen dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen münasebetlerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Yönetim Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Yönetim Mahkemesince; istinaf müracaatına mevzu Yönetim Mahkemesi kararının tarz ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen savların kelam konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanunu’nun 45. unsurunun 3. fıkrası uyarınca istinaf müracaatının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davalı yönetimin takdir yetkisini ölçüsüz ve sınırsız olarak kullandığı, keyfi davrandığı, bellilik prensibine uyulmadığı, ruhsatnamede yazılı açılış kapanış saatlerine uyulmadığı, kazanılmış hakkının elinden alındığı, yasallık unsurunun ihlal edildiği, Anayasa ile garanti altına alınmış hakkın hukuksuz biçimde sonlandırıldığı belirtilerek, Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HAKİMİ KANISI:
Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE MÜNASEBET:
29/09/2020 tarih ve 2020/11 sayılı İlçe Hıfzıssıhha Konsey Kararında; ilçede çalışmasına müsaade verilen alkollü restoran, kafe, kıraathane, kahvehane, çay bahçesi, dernek lokali vb. işletmelerin alınan önlemlere gereğince riayet etmediklerinden hastalığın yayılım suratını artırarak toplum sıhhatini riske atması nedeniyle, 27/03/2013 tarih ve 1156 sayılı Encümen Kararı ile ‘İlçede faaliyet gösteren alkollü yerlerin kapanış saatlerinin 04:00 olarak uygulanması’ konusunda müzakere edilen işyerleri ile ilgili genel sıhhatin korunabilmesi ve salgınla çabada alınan önlemlerin faal bir formda uygulanmasını sağlamak hedefiyle, alkollü lokanta olarak faaliyet gösteren işyerlerinin kapanış saatlerinin ilçe genelinde 01:00 olarak tekrar düzenlenmesi için Beylikdüzü Belediye Başkanlığınca Encümen Kararı alınmasına oy birliği ile karar verildiğinin belirtildiği, bu karar üzerine, 13/10/2020 tarih ve 430 sayılı Beylikdüzü Belediye Encümen Kararı ile de ilçede faaliyet gösteren alkollü yerlerin kapanış saatlerinin 01:00 olarak tekrar düzenlenmesine karar verildiği, davacı şirketin işyerinin kapanış saatini 01:00 olarak uygulaması konusunun 19/09/2021 tarihinde davacı şirkete bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun 27. hususunda; “Umumi hıfzıssıhha meclisleri mahallin sıhhi ahvalini ebediyen nazarı dikkat önünde bulundurarak kent ve kasaba ve köyler sıhhi vaziyetinin ıslahına ve mevcut mahzurların izalesine yarayan önlemleri alırlar.” kararı, 72. hususunda; “57’nci unsurda zikredilen hastalıklardan biri zuhur ettiği yahut zuhurundan şüphelenildiği takdirde aşağıda gösterilen önlemler tatbik olunur: Dahilinde sari ve salgın hastalıklardan biri zuhur eden genel mahallerin tehlike zail oluncaya kadar set ve tahliyesi.” kararı, 77. unsurunda; “Sari ve salgın hastalıklardan birinin karar sürdüğü yahut tehdit ettiği mahallerde Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin tasvibiyle bütün genel mahallerde vuku bulacak içtimalar tahdit yahut menolunabilir.” kararı, 261. hususunda; “Bütün cümbüş mahalleri, tiyatro, sinema, bar ve gazino ve kahve ve emsali yerler ve halkın bir ortada toplanmasına mahsus sair genel mahaller ve hamamlarda halkın sıhhatini vikaye ve selametini temin için riayeti lazım gelen önlemler mahalli belediyelerce neşrü ilan olunur. Bu önlemlere kısmen yahut büsbütün riayet edilmeyen mahallerde her türlü içtimalar menedilir.” kararına yer verilmiştir.
Anılan Kanun uyarınca, genel hıfzıssıhha meclisleri tarafından bölgenin sıhhi ahvali dikkate alınarak bir kısım önlemleri alabileceği ve salgın hastalıklardan birinin karar sürmesi yahut tehdit etmesi halinde ise bütün umuma ait yerlerde Sıhhat Bakanlığının onayı ile yapılacak toplantıların sınırlanabileceği yahut yasaklanabileceğine ait olarak genel hıfzıssıhha meclislerine takdir yetkisi tanınmış olduğu konusunda tereddüt bulunmadığı, yeniden Kanunda bütün cümbüş mahalleri, tiyatro, sinema, bar ve gazino ve kahve ve emsali yerler ve halkın bir ortada toplanmasına mahsus sair genel mahaller ve hamamlarda halkın sıhhatini temin için riayeti lazım gelen önlemlerin mahalli belediyelerce neşrü ilan olunacağı, bu önlemlere kısmen yahut büsbütün riayet edilmeyen mahallerde her türlü içtimalar menedileceği belirtilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 27. unsurunda; büyükşehir kapsamındaki belediyeler ortasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından ahenk ve uyumun, Büyükşehir belediyesi tarafından sağlanacağı karar altına alınmış iken 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 34. unsurunda; umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirleme vazife ve yetkisinin belediye encümenine ilişkin olduğunun düzenlendiği, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Ait Yönetmelik’in 33. unsurunda de umuma açık istirahat ve cümbüş yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinin belediye hudutları içinde belediye encümeni, bu yerler dışında vilayet encümeni tarafından tespit edileceği kararına yer verilmiştir.
Üstte yer alan mevzuat kararları ve dava belgesinde bulunan bilgi ve dokümanlar birlikte değerlendirildiğinde, belediye sonları içinde bulunan umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirleme yetkisinin ilgili belediye encümenine ilişkin olduğu, belediye encümeninin bu bahiste takdir yetkisinin bulunduğu açık ise de, bu yetki kullanılırken kamu faydasına uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
Davacı tarafından bar olarak işletilen iş yerinin çalışma saatlerine ait Belediye Encümen kararının desteğinin Beylikdüzü Kaymakamlığı İlçe Hıfzısıhha Heyeti’nin 29/09/2020 tarihli kararı olduğu, kelam konusu kararın; Covid-19 salgınının yayılım suratının en yüksek olduğu ve denetim edilemediği devirde, salgının toplum sıhhati ve kamu sistemini açısından oluşturduğu riski yönetme, toplumsal izolasyonu temin, inançlı arayı müdafaa ve yayılım suratını denetim altında tutmak gayesiyle alındığı dikkate alındığında, kelam konusu periyot için alınan karar her ne kadar mevzuata uygun ise de, kelam konusu düzenleme Covid-19 salgını mühleti ile sonlu olması gerekirken anılan düzenlemenin süreksiz nitelikte olmaması, belediye hudutları içinde bulunan umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerinin süreklilik arz edecek halde düzenlenmesinin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği sonucuna varıldığından, tesis edilen dava konusu encümen kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi yolunda Yönetim Mahkemesince verilen karara karşı yapılan istinaf müracaatının reddi yolundaki Bölge Yönetim Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuksal isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize husus İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesinin 31/01/2023 tarih ve E:2023/144, K:2023/136 sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere evrakın İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 11/03/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.

Kaynak: Memurlar