Yunanistan’da 5 bin 200 yıllık keşif: Zehirli metal toprağa karışmış

Antik Yunan, demokrasinin, batı ideolojisinin ve kurşun kirliliğinin en eski kayıtlarını oluşturdu.

Yunanistan anakarası ve Ege Denizi’nden çıkarılan tortu çekirdeklerini inceleyen araştırmacılar, yaklaşık 5 bin 200 yıl öncesine tarihlenen etrafta kurşun kirliliğinin bilinen en eski ispatını buldu.

1200 YILDAN DAHA ESKİ

Bu, Sırbistan’daki bir turbalıkta bulunan ve daha evvel kaydedilen en eski kurşun kirliliğinden 1200 yıl daha eski.

Antik devirde kurşun, bakır ve gümüş cevherlerinin eritilmesinin bir yan eseri olarak atmosfere salınıyordu. Zehirli metal daha sonra toz olarak ağırlaştı ve toprağa karıştı.

ERİTME SÜRECİNDEN SALINDI

Communications Earth and Environment mecmuasında yayınlanan yeni bir çalışmanın muharrirlerinden Heidelberg Üniversitesi arkeoloğu Joseph Maran, “Gümüş takılarda ve özel eşyalarda kullanılıyordu, lakin saf halde bulunmuyordu, kurşunla birleştirilmiş cevher halinde çıkarılıyordu.” dedi.

Çalışmada tarihçi Joseph Manning, eritme sürecinden salınan kurşunun dünyanın birinci toksik ya da endüstriyel kirlilik biçimi olduğunu belirtiyor.

Araştırmacılar, Avrupa medeniyetinin beşiği olarak kabul edilen antik Yunanistan’da Bronz Çağı, Klasik periyot ve Helenistik devir boyunca kurşun kirliliği düzeylerinin epey düşük ve lokalize kaldığını tespit etti.

SOFRA EKİPLERİNDE KULLANILDI

Heidelberg Üniversitesi’nden eş müellif Andreas Koutsodendris, yaklaşık 2 bin 150 yıl evvel, araştırmacıların Yunanistan’daki insan faaliyetlerinin neden olduğu kurşun emisyonlarında “çok güçlü ve ani bir artış” tespit ettiklerini söyledi.

O tarihlerde, M.Ö. 146 yılında, Roma ordusu Yunan yarımadasını fethederek bölgenin toplumunu ve iktisadını dönüştürdü.

Koutsodendris, Roma ticareti, kolonileri ve gemiciliği Akdeniz ve Karadeniz boyunca genişledikçe, gümüş sikkelere olan talebin süratle arttığını ve bunun da kurşun açığa çıkaran eritme sürecini gerektirdiğini söyledi.

Daha sonra Roma İmparatorluğu, kurşunu sofra gruplarında ve borular da dahil olmak üzere inşaatlarda kullandı.

Grönland’daki buz çekirdeklerinin tahlilini de içeren evvelki araştırmalar, Roma periyodunda Kuzey Yarımküre’nin büyük kısmında yüksek kurşun düzeyleri tespit etmişti.